Cukrzyca i jej wskaźniki

Szacuje się, że na cukrzycę choruje 13,7% Polskich dorosłych. Nieleczona cukrzyca może prowadzić do bardzo groźnych powikłań. Dlatego tak ważne jest prawidłowe jej leczenie. Dziś przyjmy się więc zasadom, które pozwolą nam na dobre prowadzenie tej choroby u naszych pacjentów.

U kogo możemy spodziewać się cukrzycy?

Powinniśmy pamiętać, że cukrzyca typu 2 częściej dotyka pacjentów z nadwagą z dodatkowymi czynnikami ryzyka:

• występowanie cukrzycy u krewnych pierwszego stopnia
• u kobiet, które urodziły dziecko powyżej 4000 g lub w trakcie ciąży miały rozpoznanie cukrzycy ciążowej
• u kobiet z zespołem policystycznych jajników
• u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym
• pacjenci z rogowaceniem ciemnym
• u pacjentów z dużym stężeniem trójglicerydów >250 mg/dl
  
  

Jakie są główne zasady profilaktyki cukrzycy typu 2?

Zgodnie z powiedzeniem „lepiej zapobiegać niż leczyć” najważniejsza jest profilaktyka. W tym przypadku powinniśmy naszym pacjentom przypominać o kilku zasadach, które zmniejszają ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Wśród nich, możemy wyróżnić:

• zmiana diety
  • ograniczenie spożycia alkoholu, cukrów prostych
  • zwiększenie przyjmowania ilości warzyw
• podejmowanie aktywności fizycznej
  • zaleca się 30-minutowy wysiłek fizyczny co najmniej 5 razy w tygodniu
  • u starszych pacjentów zalecane są spacery
• obniżenie masy ciała
  • zaleca się redukcję BMI do wartości 18,5-22,9
  • pacjenci z otyłością olbrzymią mogą być zakwalifikowani do operacji bariatrycznej 
    
    

Stan przedcukrzycowy a cukrzyca

Powinniśmy pamiętać, że stanem pośrednim przed pełnoobjawową cukrzycą jest stan przedcukrzycowy. Jest on definiowany jako nieprawidłowa tolerancja glukozy i/lub nieprawidłowa glikemia na czczo. W poniższej tabeli zebraliśmy najważniejsze różnice, które odróżniają stan przedcukrzycowy od cukrzycy:

Stan	Glikemia przygodna	Glikemia na czczo	OGTT	HbA1C
Normoglikemia	–	70-99	≤139	≤5,6%
Stan przedcukrzycowy	–	100-125	140-198	5,7-6,4%
Cukrzyca	>200+objawy	≥126	≥200	≥6,5%

Leczenie farmakologiczne cukrzycy

Leki stosowane w cukrzycy możemy podzielić na dwie grupy: 

• leki nieinsulinowe:
  • biguanidy (metformina)
  • sulfonylomoczniki
  • analogi GLP-1
  • inhibitory DPP-4
  • flozyny
  • inne, rzadziej stosowane: glinidy, glitazony, akarboza, analogi amyliny
• insuliny
  

Ich bliższą charakterystykę i profil ich działania znajdziecie na naszej platformie, a ich streszczenie możecie przeczytać na naszej grupie, w której wspólnie uczymy się do farmakologii: https://www.facebook.com/groups/2956094084622190

Wskaźniki leczenia cukrzycy

Podstawowym wskaźnikiem prowadzenia cukrzycy są poziomy codziennej glikemii pacjenta. Podczas rutynowych wizyt u lekarza rodzinnego u pacjentów ze zdiagnozowaną cukrzycą warto zapytać o prowadzenie ich cukrzycy. Pamiętajmy o zachęceniu pacjenta do założenia swojego dzienniczka kontroli, lub przyniesieniu glukometru, który w swojej pamięci będzie miał zapis ostatnich wyników pomiaru glikemii. Innym ważnym wskaźnikiem  dla diabetyków jest poziom HbA1C, czyli poziom hemoglobiny glikowanej. Procentowy poziom HbA1C ma związek ze średnim poziomem glikemii w okresie 3 ostatnich miesięcy. Dlatego też badanie to nazywane jest badaniem retrospektywnym, czyli takim, w którym badacz może określić wpływ choroby na konkretną zmienną w ujęciu czasowym. 

Ile powinien wynosić poziom hemoglobiny glikowanej u osoby chorej na cukrzycę?

Uznaje się, że prawidłowy poziom HbA1C u osoby zdrowej powinien wynosić około 5%. W przypadku osób z cukrzycą za dobry wynik uznaje się poziom HbA1C ≤ 6,5%. Wynik pomiędzy 5,7%-6,4% może wskazywać na stan przedcukrzycowy. 

Średnie poziomy stężenia w surowicy korelujące z poziomem HbA1C ujęte zostały w poniższej tabeli:

HbA1C (%)	Średnie stężenie glukozy w surowicy mg%
6	126
7	154
8	183
9	212
10	240
11	269
12	298

Autor: Józef Muszyński